Kirne (Ortaca) Köyü

Kirne (Ortaca) Köyü

Kirne (ortaca)Köyü Balıkesir İl Merkezine bağlı, 13 km. mesafede ve ilin kuzey tarafında şu anda yaklaşık 70 hanesi olan küçük ve şirin bir köydür. Kirne köyü Şeyh Şamil’in ruslara Teslim olmasından sonra kafkasyadan ayrılarak Osmanlıya sığınan Şu anki Dağıstan ve azerbaycan bölgelerinden gelen lezgi ’ lerin Balıkesir de kurduğu ikinci köyleridir.ilk olarak dümberez köyünün kurulduğunu ve oradaki iklimi beğenmeyen ailelerin daha düz bir yerde bulunan ozamanlar ormalık olan şu anki köy sınırlarında bulunan köyün karşı dediği yere kurulduğu söylenmektedir.

Kirne (ortaca)Köyü 1866-1871 yılları arasında kurulduğu tahmin edilmektedir. Uzun savaş yılları ve bilgi sahibi insanlarının yok olması , yazılı bir kaynağın elimize geçmemesi ve yazı inkılabı gibi sebeplerden dolayı tarafımızdan köyün kesin kuruluş tarihi ile ilgili yazılı bir belge bulunamamış ve bu dönem hakkında tam olarak doğru bilgilere ulaşılamamıştır. Köyümüzün 1970 li yıllarda yaşlı insanlarına sormuştuk ve araştırmalar yapmıştık ,herkesden farklı cevaplar aldık ama o zaman köyümüzün 100 yıllık bir köy olduğu hususunda hem fikir olmuşlardı. Köyün şu anki yerine yerleşmesi birkaç yer değişikliğinden sonra olmuştur. Köyde eskiden kalan herhangi bir tarihi eser bulunmamaktadır. 1970 lerden sonra çimento nun gelmesi eski taş çeşmelerin onarılması sırasında aslına uygun olamayıp betonarme halinde yapılmasına sebebiyet veriştir. Aslanardbulax denilen çeşmede iki aslan figürlü taş bulunurdu. Şimdi beton oldu. Bir meredbulax taş eser eski yapı olarak kalmıştır. Başka varmı bilmiyorum tunubunar diye bir yerden de bahsederler ama orada öyle bir pınar varmıdır yokmudur gidip bakmak ve resimlemek lazım.

Bakır dan çay semaverleri vardı ,siniler ,kazanlar ,şamdanlar ,sürahiler bakır çeydanlıklar çeynikler vardı herkes beş paraya sattı, bıçakları kamaları gapurları çocukların eline verdik veya çocuklar büyüklerden habersiz yokettiler.Eğer böyle kıymetli aletler elinde olan varsa sahip çıksın yoketmesin gerekirse köyün bir kıymetli yerinde veya bir odasında sergilemek ve değerleri göstermek için müze şekline getirilen bir bölüm oluşturalım…

Kirne (ortaca) köyü Bursa, Balıkesir ,İzmir ,İstanbul gibi çevre illere ve almanyaya giden aileleri sayarsak köyümüz çok göç vermiştir. Köyümüzün dışında tahminen 400 kadar hane bulunmaktadır. Lezgi dili köyümüzde konuşulmakta ve çocuklara da öğretilmektedir. Kirne köyünün adı 1961 yılında “Ortaca” olarak değiştirilmiştir bu sebepten biz köyden bahsederken çoğunlukla eski adını kullanmaktayız. Küyümüzde Dağıstan adetleri ve kültürü çoğunlukla unutulmak üzeredir. Halıcılık en güzel el sanatımız iken yok olma tehlikesiyle karşıkarşıyadır.Halı dokumasını bilenler hep evlenip şehirlere göçettiler yada makine halısına yöneldiler. Gençlerimiz ekonomik ve çevresel nedenlerle halı dokumasını öğrenememekte halı dokumasını bilenler azalmaktadır.Dillerini öğrenmede zorluk çekmekte dil dahi unutulmaya yüz tutmuştur.Yeni yetişen nesil bu güzelim lezgiceyi nasıl öğrenecekler ki ,bir çalışma yapılmalıdır çok geç kalmadan. Birkaç yıldır uygulanan taşımalı eğitim çocukların lezgiceyi öğrenmelerini güçleştirmektedir. Kirne köyünün halkı genelde geçimlerini tarım ve hayvancılıkla, bir kısmı ticaret ve inşaat işleriyle sağlamaktadır. Köyde 1928 yılından beri İlkokul vardır ve okur-yazar oranı % 99’dur . Geçmiş yıllarda bir çok büyüğümüz kafkasyadan gelen adetlerin ve kültürün yaşaması için uğraşmıştır.Çeşitli dönemlerde Kafkas ekipleri kurulmuş ve bu ekipler zamanla dağılmıştır. 1976 yılından önce ihtiyarlar odasında ihtiyarlardan bir kimse kitap okur diğerleri dinlerler ve sohbet ederlerdi. Köyümüzün eğitim odasında da gençlerimiz de aynı şekilde kitap okur ve bilgi yarışmaları düzenlenir lezgi oyunları oynanır , sohbetler edilir semaverlerde kaynatılan tavşan kanı çaylar incir , üzüm ,veya akide şekeriyle içilirdi. Elektriğin gelmesiyle televizyon gelmiş ve bu güzel adetlerde yok olmuştur. Örf ve adetlerden değişime uğramayanlardan biri askere uğurlamadır. Askere gidecek gençler , genelde akrabaları tarafından bir ay önceden başlayarak sırayla yemeğe davet edilirler ,davetler yenir daha sonra gençler kendi aralarında eğlenceler oyunlar yapmaktadır. Yola çıkacakları günün sabahı köy meydanında bütün köylü toplanır ve askerler dualarla uğurlanır. Diğer adetler çevre faktörleri sebebiyle değişime uğramaktadır. düğünlerde 1970 lerden önce çoğunlukla akordion la Kafkas oyunlarımız oynanırken şimdi yerel oyunlar oynanmaktadır. Bayramlar da da aynı durum sözkonusudur.herkesin dediği gibi nerede eski bayramlar kızlarımıza delikanlılarımız salıncaklar kurar karşılıklı atışma şeklinde şarkılar söylerlerdi. Mesela hatırladığım ve en çok söylenen şarkı şöyleydi.

Ağva kuba vinni kuba çi kubada geler ava,

Hinavaydi hinavaydi gamişar guaz chanavaydi.

Gibi lezgice şarkılar söylenir eğlenilirdi.

Köyde geleneksel yemekler olarak daha çok hamur işleri yapılır. Özel yemekleri olarak adlandırılabilecek yemeklerin adları şöyledir ; kini , kuskus , Piçek, Afar, şüre ,Hinkar, Halüj , Heşil , semena , nohutmayalı ekmek , herek ekmeği , (mısırunu arpaunu karışım ekmeği tilifu ) kırmızı kabak böreği , işkembe böreğidir. Ama çoğunluğu artık yapılmamaktadır.

Köyden göçenlerin çoğunluğu ya ticaretle iştigal etmekte yada işçilik yapmaktadırlar .

Balıkesir ve Bursada firmaları ve imalathaneleri olan ve bir çok işçi çalıştırabilen kardeşlerimiz vardır. diğerleride işçi veya memur olarak çalışmaktadır.

Köyümüzün insanlarının kurmuş oldukları Balıkesir ve Bursa Dağıstanlılar kültür ve yardımlaşma derneği yaptığı çok güzel çalışmalarla gençlerimizin tekrar bir araya gelmelerine ve kültürlerini dillerini öğrenmelerine vesile olmaktadır. birlik ve beraberliğimizi sağlayacak yapı taşları vazifesini en güzel bir şekilde sağlamaya çalışmaktadırlar.


Bu yazı lezgi halkına büyük hizmetlerde bulunan vacip GÜVEN'den alınmıştır.















































































politika
politika haberleri
kültür
sanat
ekonomi
siyaset
haber
haberler son dakika
haberler